Bazı kişilerde doğumda kalbin sol ve sağ kulakçıklarının (üst odacıkları) ortasında bir delik oluşur. Bu boşluk, doğumdan önce herkesin başına gelir, ancak çoğu kez doğumdan kısa bir süre sonra kapanır. Doğumdan sonra doğal olarak kapanamayan deliğe patent foramen ovale (PFO) denir. PFO’dan, yani bu delikten damarlardaki küçük kan pıhtıları kalbe, oradan da beyne gidebilir ve kan akışını engelleyerek iskemik felce neden olabilir. Ameliyata gerek kalmadan girişimsel bir süreçle tedavi edilen PFO, hastalara değerli bir rahatlık sağlamaktadır. Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Selçuk Küçükseymen, “10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü” öncesi Patent Foramen Ovale (PFO) ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
İnme riskini yüzde 50 artırır
Bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında kalbin sağ ve sol kulakçıklarının ortasında kapak benzeri bir yapı olan foramen ovale açıklığı vardır. Bebeklik döneminde bu kapakçık doğal olarak kapanır ama kapanmaz ise patent foramen ovale (PFO) denilen durum oluşur. Sağlıklı yetişkin insanların yaklaşık %20’sinde PFO vardır ve PFO’lu genç yetişkinlerin (60 yaş altı) PFO’su olmayanlara göre %40-50 daha yüksek inme riski vardır. Ayrıca bu hastalarda PFO sıklığının sağlıklı bireylere göre daha yüksek olduğu bildirilmiştir.
60 yaş altı inmenin nedeni bulunamıyorsa (kriptojenik) PFO açısından önemli araştırmalara ihtiyaç vardır. Ayrıca nedeni bilinmeyen felç geçirmiş hastalarda bacak damarlarında pıhtı oluşumu (derin ven trombozu-DVT) görülme sıklığı daha fazladır. PFO ile nedeni bilinmeyen orta inme arasındaki ilişki genç erişkinlerde yaşlılara göre daha belirgindir. Bilinmeyen bir nedenle inme geçiren PFO’lu bir kişinin, gelecek her yıl için %2,5 oranında başka bir felç geçirme riski olduğu bildirilmiştir.
Auralı migren hastaları dikkat
PFO’lu dalgıçların vurulma olasılığı, olmayanlara göre 5 kat daha fazladır. Bunların dışında PFO’nun migrenle ilişkisi hala tam olarak çözülmemiş olsa da auralı migren vakalarında PFO’nun rolü olduğuna dair bilgiler mevcuttur. Auralı migren hastalarında sağlıklı bireylere göre PFO sıklığının iki kata kadar arttığı, PFO’nun kapatılmasının migrene bağlı baş ağrılarını azalttığı bilinmektedir. Birden fazla kişide patent foramen ovale belirtisi görülmez. Nadir durumlarda, ayağa kalkarken ve ayakta dururken nefes darlığı gibi PFO migreni ortaya çıkabilir. PFO, inme tipleri için mutlaka daha yüksek bir risk olarak kendini gösterir.
Tanı multidisipliner bir yaklaşımla konulur
Felç geçirmiş genç-erişkin (60 yaş altı) hastalar, bir nörolog tarafından inmenin nedeni için yoğun bir araştırmaya tabi tutulur. Açıklanamayan olayları nöroloji ve kardiyoloji uzman hekimleri birlikte değerlendirir. Erişkin hastalarda olağan ekokardiyografik inceleme çok net görüntüleme sağlamadığından bu hastalarda yemek borusunun ekokardiyografik incelemesi (transözofageal ekokardiyografi) yapılmalıdır. Bu süreçte kol damarlarından serum verilerek geçiş izlenebilir.
PFO kapatma işlemifelç riskini azaltır
Nöroloji tarafından yapılan Transkraniyal Doppler taraması, PFO’nun varlığını dolaylı olarak gösteren bir formüldür. Koldaki damardan verilen serumun serebral arterde oluşturduğu ultrasonik sinyallerin ölçülmesi ile gerçekleştirilir. Daha konforlu bir yöntem olsa da test pozitif olduğunda ekokardiyografi ile tanı doğrulanmalıdır. Tüm bu testler pozitif veya şüpheli ise, hastaların bacaklarında aktif veya önceden pıhtılaşma (derin ven trombozu) olduğuna dair kanıt varsa, PFO kapatma işlemine hastanın tekrar felç geçirme riski ve olası olası risklerin öngörülebilirliği değerlendirildikten sonra karar verilir. süreç hasta ile paylaşılır.
PFO ameliyatsız kapatılabilir
PFO’nun ameliyatsız kapatılması işleminde kasık damarından (femoral ven) bir iğne sokulur ve buradan kalbe bir tel gönderilerek PFO’dan geçer. PFO için uygun boyutta seçilen kapatma aparatı kasıktan ilerletilerek delikten geçirilir. Cihaz, deliği iki taraftan da çıtçıtlayarak kapatır. Cihaz bırakılmadan önce PFO’nun düzgün kapatıldığı ve takılan cihazın kalbin diğer bölgelerine zarar vermediği kontrol edilir ve işlem sonlandırılır. İşlemden sonraki 3-6 ay içerisinde kalbin içini kaplayan hücre tabakası (endokardiyum) kapatma düzeneğinin üzerini örter ve alet artık vücudun bir parçası haline gelir.
İşlem sonrası dikkat edilmesi gerekenler
PFO kapatma işlemi ortalama 1 saat sürmektedir. Kullanılan cihazlara göre hasta işlem sırasında uyanık veya hafif uykuda olabilir. İşlem sonrasında hasta en az 6 saat yatakta kalır ve bir gece hastanede kalır ve sabah taburcu edilir. Kapatma aparatında pıhtı oluşumunu önlemek için kısa süreli antikoagülan kullanılması önerilir. Hasta birkaç gün evde istirahat ettikten sonra günlük aktivitelerine dönebilir. 6 hafta boyunca darbe ve temas sporlarından (karate, boks, güreş, halter gibi) kaçınılmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
